KOŁO PRZYJACIÓL DZIECI CHORYCH NA CUKRZYCĘ W NOWYM SĄCZU

ul. św. Kunegundy 16; tel: 18 442-04-17 , 606 859 762

W 1979 roku przy ZG TPD w Warszawie powołano Krajowy Komitet Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą. W ramach tej organizacji powstały Koła Przyjaciół Dzieci Chorych na Cukrzycę. Koło Przyjaciół Dzieci Chorych na Cukrzycę w Nowym Sączu powstało w 1980 roku. Jego pierwszym Prezesem była pani Krystyna Durałek, następnie pani Maria Załuska, pani Małgorzata Kuzera, a obecnie od 2002 roku pani Bronisława Dolińska Garwol.

Celem działania Kola jest pomoc dzieciom, młodzieży i rodzicom w trudnościach związanych z chorobą cukrzycy. W tym celu organizuje i prowadzi specjalistyczne formy pomocy, wychowania, opieki, edukacji, rehabilitacji społecznej. Organizuje wyjazdy wypoczynkowe i rekreacyjne. Prelekcje specjalistów. Podnosi poziom wiedzy na temat cukrzycy wśród dzieci, młodzieży i rodziców. Organizuje spotkania okolicznościowe. Wspiera rodziny w walce z cukrzycą i prawidłowym jej prowadzeniu. Terenem działania Koła jest miasto Nowy Sącz i powiat Nowosądecki. Kolo liczy 60 dzieci i młodzieży. Z Kołem od wielu lat współpracuje specjalista diabetolog Pani dr Urszula Szewczyk, która prowadzi prelekcje, uczestniczy w wycieczkach i spotkaniach integracyjnych. Dzięki współpracy z Ogólnopolską Federacją Diabetologiczną w Krakowie Koło pozyskało edukatorów diabetologicznych cukrzycy typu I dzieci i młodzieży i wolontariuszy przeszkolonych na wyjazdach edukacyjnych. Dzięki działalności Koła dzieci i młodzież oraz ich rodzice nie czują się osamotnieni, podnoszą swoja wiedzę na temat cukrzycy i korzystają z wielu spotkań, prelekcji i wyjazdów.

Zarzad Kola Przyjaciół Dzieci Chorych na Cukrzyce w Nowym Sączu:
Przewodnicząca – Bronisława Dolińska Garwol
Skarbnik – Lucyna Nowak
Sekretarz – Stefania Janusz
Członek – Jolanta Łukasik

Komisja Rewizyjna:
Przewodnicząca – Agata Bazielich
Członek – Monika Florek
Członek – Iwona Fałowska

W ostatnich latach podjęto między innymi następujące działania:

Zorganizowano i przeprowadzono wraz z Urzędem Miasta Nowy Sącz akcję pod nazwą „Cukrzyca u dzieci i młodzieży” – były to badania dzieci w szkołach sądeckich mających na celu wczesne wykrycie cukrzycy typu 1. W wyniku przeprowadzonych badań wykryto 15 zachorowań.
Organizowano comiesięczne spotkania dla dzieci wraz z rodzicami połączone z prelekcją specjalistów mające na celu edukację diabetologiczną, przestrzeganie zasad żywienia, samodyscyplinę.
Zorganizowano cykl szkoleń dla nauczycieli, pedagogów i pielęgniarek – szkół do których uczęszczają dzieci i młodzież chore na cukrzycę. Odbyły się również prelekcje wyjazdowe do szkół w Tęgoborzy, Królowej Górnej, Paszyna. Szkolenia prowadziła doktor Urszula Szewczyk – diabetolog.
Zakupiono książki „Wiadomości o cukrzycy typu 1. u dzieci i młodzieży” przeznaczone dla rodziców i szkół. Rozpoczęto prenumeratę czasopism – „Diabetyk” i „Pen”.
Zorganizowano „Bank Glukometrów”- 5 glukometrów, które przekazał Radny Nowego Sącza Artur Czernecki. Rodzice mogą je wypożyczać w razie potrzeby.
Organizowano spotkania okazjonalne /zabawa karnawałowa, zabawa andrzejkowa, Dzień Dziecka/.
Zorganizowano wycieczki krajoznawcze do Szczawnicy, Niedzicy, Krynicy, Kamiannej, Bochni, Wiśnicza, Szczawnicy.
Rodzice wraz z dziećmi uczestniczyły w turnusach rehabilitacyjnych w Okunince i Rabce Zdroju.
Dzieci brały udział w Ogólnopolskim Konkursie Diabetologicznym w Okunince koło Włodawy.
W dniach 31.03.2007 r. i 14.04.2007 r. odbyło się spotkanie z Panem Wojciechem Sarna, który poprowadził prelekcje na temat choroby jaka jest cukrzyca typu 1 motto jego wypowiedzi to „Uwierz w siebie, zrozum swoja chorobę, a nauczysz się z nią żyć”. Zdaniem Pani Garwol: Prelegent zaprezentował relację ze swoich podróży i zdobywaniu ośmiotysięcznika w Himalajach i tym samym udowodnił, ze nawet z cukrzycą można pokonać wiele barier. Była to prelekcja bardzo budująca zarówno dla rodziców jak i dzieci.
W dniach 15 - 17 września 2006 r. dzieci i młodzież były uczestnikami ogólnopolskiego spotkania integracyjnego dzieci i młodzieży z cukrzycą w Płocku pt. „Tajniki życia młodego diabetyka”, motto spotkania: „Ja sam, a jednak nie sam”.
W dniu 6 października 2006 r. grupa rodziców wraz z dziećmi uczestniczyła w Ogólnopolskiej Konferencji z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą w Kielcach W czasie spotkania dyskutowano na temat dyskryminacji osób niepełnosprawnych chorych na cukrzycę.
W dniu 25 maja 2007 r. odbyło się szkolenie dla nauczycieli z powiatu nowosądeckiego w ramach programu „Diabetyk w ławce szkolnej”, którego celem było uświadamianie kadry pedagogicznej szkół, że opieka nad uczniem chorym nas cukrzycę i zapewnienie mu bezpieczeństwa w warunkach szkolnych są możliwe. Prelekcje poprowadziła Pani Elżbieta Dębska – Przewodnicząca Krajowego Komitetu Kół Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą w Warszawie. Elżbieta Dębska od lat edukuje w zakresie cukrzycy dzieci, młodzież, rodziców i nauczycieli. Na spotkanie zostali zaproszeni nauczyciele z 50 szkół z Nowego Sącza i powiatu. Było to celowe, gdyż nauczyciele często boją się dziecka chorego na cukrzycę nie rozumieją jego potrzeb, zachowań i niejednokrotnie prowadzi to do wielu konfliktów i nieporozumień w których najbardziej cierpi dziecko. Ważne jest, aby podstawową wiedzę na temat cukrzycy posiadało jak najwięcej osób zatrudnionych w szkole. Dzięki temu będą wiedziały jak postępować np. w przypadku zasłabnięcia ucznia.
W dniu 25 maja 2007 r. Członkowie Koła Przyjaciół Dzieci brali udział w happeningu organizowanym przez Rzecznika Praw Dziecka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Panią Barbarę Kalisz pt. „Mamo! Tato! Jestem myślę, widzę, czuję”. Odbyło się również spotkanie z lekarzem Panią Elżbietą Dębska w formie pogadanki na temat pomp insulinowych. Cop sprawia kłopoty w jej użytkowaniu.
W dniu 26 maja 2007 r. odbyło się szkolenie na temat „Odśwież swoje wiadomości o chorobie a łatwiej będzie Ci z nią żyć dla rodziców i dzieci prowadzone przez Panią dr Elżbietę Dębską, a następnie piknik w ogrodzie Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W trakcie pikniku odbywały się konkursy dla dzieci z zakresu diabetologii, konkurs plastyczny pt. „Pomaluj życie na nowo” , zabawy i grill dla wszystkich.
W dniu 14 października 2007 r. rodzice wraz z dziećmi uczestniczyli w sesji edukacyjnej, która odbyła się w Warszawie w Sali Koncertowej Pałacu Kultury i Nauki. Uroczystość zorganizowało Polskie Stowarzyszenie Diabetyków – Oddział Mazowiecki.
W dniu 17 listopada 2007 r. odbyło się spotkanie diabetologiczne prowadzone przez Panią dr Urszule Szewczyk na temat „Analogia insuliny w nowoczesnym leczeniu cukrzycy”.
W dniu 8 grudnia 2007 r. odbyło się spotkanie integracyjne z okazji Św. Mikołaja. W spotkaniu uczestniczył Pan Wojciech Sarna przedstawiciela firmy Johnson& Johnson , który opowiadał wiele ciekawostek ze swojego życia o chorobie jaka jest cukrzyca typu I, która jednak nie przeszkadza mu w realizacji swoich marzeń, i planów. Temat wykładu „Z cukrzyca przez świat”.
W dniu 15 marca 2008 r. i 21.011.2008 r. odbyło się szkolenie dla dzieci, młodzieży i rodziców pt. „Zdrowe odżywianie w cukrzycy typu I – jako jeden z warunków prawidłowego prowadzenia choroby” Wykład prowadzony był przez wykwalifikowane osoby z dziedziny dietetyki diabetologicznej tj. Grażynę Bojko i Stanisławę Jurczak i Joannę Czachurę.
W dniu 20 marca 2009 r. odbyło się kolejne spotkanie z Panem Wojciechem Sarna, który podzielił się swoimi doświadczeniami i osiągnięciami zdobytymi mimo swojej choroby.
W dniach 11 do 13 września 2009 r. wspólnie z Krajowym Komitetem Kół Przyjaciół Dzieci w Warszawie zorganizowano w Nowym Sączu Ogólnopolską Konferencje Diabetologiczną „Cukrzyca bez tajemnic”, której celem było:
- Poszerzenie wiedzy z diabetologii osób sprawujących opiekę nad dziećmi z cukrzycą
- Integracja dzieci i młodzieży z cukrzyca z terenu całej Polski.
- III Ogólnopolski Konkurs „Cukrzyca bez tajemnic” połączony z edukacją.
Wyposażenie liderów z kół terenowych TPD i stowarzyszeń w niezbędna specjalistyczną wiedze z diabetologii i umiejętności pracy z rodzicami i opiekunami w swoich organizacjach.
Konkurs plastyczny „Mój słodki świat”. Na Konferencję zostały zaproszone dzieci i młodzież z cukrzycą wraz z rodzicami z terenu Polski, lekarze specjaliści z dziedziny diabetologii, psycholog, dietetyk. W ramach edukacji diabetologicznej prowadzono wykłady – prelekcje dla rodziców przedstawicieli kół terenowych Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, przedstawicieli stowarzyszeń pracujących na rzecz dzieci z cukrzycą i starszej młodzieży. Odbył się również finał ogólnopolskiego konkursu diabetologicznego pt. „Cukrzyca bez tajemnic. W ramach integracji dzieci i młodzieży odbyły się pod kierunkiem psychologa gry i zabawy. Dla rodziców odbywały się panele dyskusyjne również pod kierownictwem psychologa, lekarza diabetologa, dietetyka i edukatora. Został zorganizowany również konkurs plastyczny pt. „Mój słodki świat”.
Prelekcje prowadzili specjaliści z dziedziny diabetologii z dużych ośrodków pediatrycznych:
* Pani dr Alicja Simonides Ławecka z Warszawy – założycielka i pierwsza przewodnicząca Krajowego Komitetu Kół Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą, autorka pierwszej instrukcji dla szkół – gdzie uczęszczały dzieci z cukrzycą.
* Pani doc. Wiesława Bartnik z Gliwic – autorka pierwszego wydania książki prof. L.B. Travisa „Podstawowe wiadomości o cukrzycy insulino zależnej”.
* Pani dr Hanna Dziadkowiak z Krakowa – pediatra –ściśle współpracuje z Krajowym Komitetem Kół Przyjaciół Dzieci w Warszawie.
W Konferencji uczestniczyli również zaproszeni rodzice wraz z dziećmi Kola Przyjaciół Dzieci Chorych na Cukrzycę z Nowego Sącza.
Od roku 2009 Rodzice wraz z dziećmi uczestniczą w miesiącu listopadzie w Ogólnopolskim Marszu Diabetyków w Krakowie organizowanym z okazji Dnia Walki z Cukrzycą. Wyjazd ten połączony był t z częścią turystyczno rekreacyjną – a to: zwiedzanie kopalni soli w Wieliczce oraz zabytków Krakowa.
W dniach od 16.07.2010 r. do 18.07.2010 r. zorganizowano wycieczkę turystyczno – rekreacyjna do Szczawnicy Uczestnicy wycieczki zostali zakwaterowani w Ośrodku Wypoczynkowym „HALKA”. Bogaty program z zakresu sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych w pełni zrealizowany ku zadowoleniu jej uczestników. Warto wspomnieć iż program ten pozwolił dzieciom na poznanie piękna ziemi Beskidu Sadeckiego z takimi atrakcjami jak – wycieczka na Palenicę kolejka linową wraz z przewodnikiem połączona z wieloma atrakcjami takimi jak zjazdy saneczkowe. Wycieczka wraz z przewodnikiem do Wąwozu Homole – zjazd kolejką krzesełkową do Jaworek. Zorganizowano wycieczkę do Sromowiec Wyżnych gdzie uczestnicy wycieczki Spływem Dunajca wrócili do Szczawnicy. W trakcie spływu mieli możliwość podziwiać piękno przełomu Dunajca i Pienińskiego Parku Narodowego.
W dniu 8.10.2010 r. zorganizowano spotkanie z przedstawicielem Uniwersytetu Szpitala Dziecięcego w Prokocimiu dietetykiem Panią Małgorzatą Głowacką Wożny. Temat spotkania „Cukrzyca typu I – dobór odpowiedniej dawki insuliny w oparciu o aktualny przelicznik na wymiennik węglowodanowy i białkowo – tłuszczowy”.
W dniu 14 listopada 2010 r. grupa 50 osobowa dzieci, młodzieży i rodziców z Nowego Sącza i okolic uczestniczyła w Marszu Diabetyków w Krakowie. Oprócz Marszu uczestnicy skorzystali z zwiedzania zabytków Krakowa wraz z przewodnikiem.
W dniu 14 stycznia 2011 r . zorganizowano spotkanie karnawałowo - opłatkowe, gdzie dzieci otrzymały upominki oraz brały udział w różnych zabawach i konkursach.
W dniu 15 kwietnia 2011 r. W TPD w Nowym Sączu odbył się wykład z dziedziny dietetyki diabetologicznej, który prowadziła Pani Stanisława Migacz. Temat wykładu „Zdrowe odżywianie w cukrzycy typu I” oraz „Prawidłowa technika iniekcji”. Uczestnicy spotkania mieli możliwość spotkania z Panem Krzysztofem Żurkiem właścicielem sklepu internetowego , który przedstawił nowe produkty i urządzenia dla diabetyków.
W dniach 27,28 maj 2011 r. dzieci wraz z opiekunami uczestniczyły w wycieczce dwudniowej do Krynicy Zdroju. Uczestnicy wycieczki byli zakwaterowani w Ośrodku Wypoczynkowym „Tęcza”. W planie wycieczki był wyjazd na Górę Parkową, wyjazd do Czarnego Potoku i gondolą na Jaworzynę Krynicą, gry i zabawy integracyjne oraz dyskoteka. W czasie wycieczki dr Urszula Szewczyk przeprowadziła prelekcje oraz udzielała indywidualnych porad.
W dniach od 5.07. do 17.07.2011 r. dzieci z cukrzycą z okolic miasta Nowego Sącza uczestniczyły w turnusie rehabilitacyjnym w Mielnie – Unieście nad morzem.
W dniu 9.09.2011 r. odbył się wykład dr specjalisty diabetolog Urszuli Szewczyk. Temat spotkania - „Cukrzyca typu I – wpływ używek / palenie tytoniu alkohol, narkotyki/”.
W dniu 24.10.2011 r. odbyło się spotkanie z dietetykiem Panią Stanisławą Migacz. Temat spotkania - „Samokontrola w Cukrzycy typu I’.
W dniu 13 listopada 2011 r. 50 osobowa grupa dzieci, młodzieży i rodziców po raz kolejny uczestniczyła w Marszu Diabetyków połączonym, ze zwiedzaniem Muzeum pod Sukiennicami w Krakowie.
W dniu 5 grudnia 2011 r. spotkanie z przedstawicielem Firmy Jonson & Jonson pt. „Z cukrzycą przez świat” w czasie którego „Mikołaj” rozdał dzieciom prezenty.
W dniu 6 lutego 2012 r. spotkanie z przedstawicielem Firmy Roche Diagnosties Polska Spółka z.o.o. pt. „Pompy insulinowe, gleukometry najnowszej generacji”.
W dniach od 19 lutego 2012 r. do 25 lutego 2012 r. młodzież z cukrzycą uczestniczyła w szkoleniu wolontariuszy w Ośrodku „Panorama” w Krynicy Zdroju.
W dniu 28 marca 2012 r. odbył się wykład Pani Małgorzty Głowackiej - Wożny z Uniwersytetu Szpitala w Krakowie – Prokocim przy współudziale przedstawiciela medycznego z Firmy Bajer pt. „Dobór dawek insuliny w oparciu o aktualny przelicznik na wymienniki węglowodanowe i białkowo tłuszczowe”.
W dniu 11 maja 2012 r. odbył się wykład Pani dr Urszuli Szewczyk – specjalisty diabetologa pt. „Inne rodzaje cukrzycy, które mogą występować w okresie dziecięcym”.
W dniu 11 czerwca 2012 r. – prelekcja Pani dietetyk Stanisławy Migacz pt. „Prawidłowe wykonywanie badania cukru we krwi, hipoglikemia i hiperglikemia”.
W dniu 23 czerwca 2012 r. dzieci z cukrzycą uczestniczyły w wycieczce do Chorzowa współfinansowanej przez PFRON Nowy Sącz.
W lipcu i sierpniu dzieci z cukrzycą wyjeżdżały na turnusy rehabilitacyjne oraz obozy szkoleniowe .
W dniu 29 września 2012 r. dzieci uczestniczyły w wycieczce do Kamionki Wielkiej – „Ośrodek Hipoterapii i Jeździectwa „TARA”.
W dniu 25 października 2012 r. odbyło się spotkanie z dietetyczką Panią Stanisławą Migacz pt. „Żywienie w otyłości – indeks glikemiczny” oraz przedstawicielem firmy Roche.
W dniach od 15 listopada 2012 r. do 18 listopada 2012 r. dwóch przedstawicieli Kola brało udział w szkoleniu pt. „Edukacja diabetologiczna w cukrzycy typu I”.
W dniu 23 listopada 2012 r. odbyło się szkolenie dla nauczycieli w Gimnazjum w Podegrodziu pt. Bezpieczeństwo ucznia z cukrzycą typu I w szkole” przeprowadzone przez Panią dr Urszulę Szewczyk.
W dniu 27 listopada 2012 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielem firmy Bajer pt. „ Regularna samokontrola glikemii” realizowana z programu Akademia Diabetyka.
W dniach od 7 do 9 grudnia 2012 r. grupa rodziców wraz z dziećmi uczestniczyła w spotkaniu mikołajkowo - integracyjnym w Kaliszu. W czasie głównej uroczystości wręczono Order Uśmiechu Pani Elżbiecie Dębskiej – która w sposób szczególny pomaga dzieciom z cukrzycą jako lekarz i edukator diabetologiczny. Dzieci z powiatu nowosądeckiego brały udział w turnusach rehabilitacyjnych oraz szkoleniach organizowanych przez Panią dr Elżbietę Dębską .
W dniu 26 stycznia 2013 r. w okresie ferii zimowych odbył się kulig w Ośrodku Hipoterapii i Jeździectwa „TARA” w Kamionce Wielkiej.
W dniu 9 maja 2013 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami firmy ‘MEDTRONIC” pt. „Pompy insulinowe najnowszej generacji firmy „MEDTRONIC”.
W dniach 7,8 czerwca 2013 r. odbyła się dwudniowa wycieczka do Szczawnicy i Bukowiny Tatrzańskiej / baseny termalne/.
W dniu 7 czerwca 2013 r. – odbyło się spotkanie z przedstawicielem firmy Johnson & Johnson , którego tematem było „ Wpływ wysiłku fizycznego na glikemię”.

W dniu 28 lutego 2014 r. odbyło się spotkanie z p. dr diabetolog Urszulą Szewczyk nt. „Cukrzyca typu I – infekcje wirusowe przy chorobie”

W dniu 23 maja 2014 r. – spotkanie z przedstawicielami firmy Roche pt. „Pompy insulinowe, gleukometry najnowszej generacji”.

W dniach 6/7 czerwca 2014 r. odbyła się wycieczka turystyczno – rekreacyjna do Szczawnicy i Bukowiny Tatrzańskiej.

W dniu 27 września 2014 r. odbyło się spotkanie nt. „Dieta cukrzycowa i zdrowe odżywianie”, oraz informacja o serwisie internetowym dla chorych na cukrzycę Glukostat „Efekt słodkiej kreatywności”.

W dniach od 8 – 10 listopada 2014 r. rodzice uczestniczyli w szkoleniu na edukatorów diabetologicznych w Krakowie natomiast młodzież w reedukacji diabetologicznej „Akademia Diabetologiczna”.

W dniu 13 listopada 2014 r. z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą zorganizowano na sądeckim rynku akcję bezpłatnego badanie cukru pn. „Słodki namiot” . W trakcie badania była możliwość konsultacji medycznej z p. dr diabetolog Urszulą Szewczyk .

W dniu 6 lutego 2015b r. odbyło się spotkanie nt. „Zdrowe odżywianie w cukrzycy typu I”. Spotkanie prowadziła specjalistka do spraw żywienia p. Lidia Ledwoń.

W dniu 21 lutego 2015 r. zorganizowano kulig w Stadninie Koni Huculskich „Gładyszów”

W dniu 24 kwietnia 2015 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielką Centrum Diabetologii w Krakowie p. Małgorzatą Korolczuk nt. „Innowacje w diabetologii”.

W dniu 6 czerwca 2015 r. odbyła się wycieczka turystyczno – rekreacyjna do Inwałdu i Wadowic.

W dniach od 27 do 28 czerwca 2015 r. dzieci wraz rodzicami uczestniczyli w spotkaniu integracyjnym z dziećmi z małopolski na zaproszenie p. Michała Jelińskiego – sportowca i diabetyka w Rytrze „Perła Południa” . W czasie pobytu odbyła się prelekcja nt. „Wysiłek fizyczny a cukrzyca typu I” oraz wykład p. psycholog i p. dr Urszuli Szewczyk.

W dniach od 27 czerwca do 6 lipca 2015 r. dzieci uczestniczyły w wypoczynku letnim wraz z młodzieżą z małopolski w Rytrze „Perła Południa” .

W dniu 22 sierpnia 2015 r. odbyła się wycieczka turystyczno rekreacyjna do Bukowiny Tatrzańskiej i Szczawnicy .

W dniu 27 października rodzice wraz z dziećmi uczestniczyli Centrum Kultury i Sztuki Kino „Sokół” w Starym Sączu w spektaklu pt. „Słodki drań”.

W dniu 7 listopada 2015 r. odbyła się wycieczka turystyczno – rekreacyjna do Wieliczki i Łagiewnik.

W dniu 19 listopada 2015 r. z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą zorganizowano w Galerii „Trzy Korony” akcję bezpłatnego badanie cukru pn. „Słodki kącik”. W akcji udział wzieli: lekarz diabetolog - p. Urszula Szewczyk, specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego, edukator cukrzycowy, instruktor pomp insulinowych - p. Ludwik Szewczyk, społeczni edukatorzy diabetologiczni p. Bronisława Dolińska Garwol i p. Jolanta Łukasik oraz wolontariusze.

W dniu 17 grudnia 2015 r. odbyło się spotkanie mikołajkowe na którym rozdano dzieciom i młodzieży upominki.

W dniu 27 stycznia 2016 r. zostało zorganizowane spotkanie dzieci chorych na cukrzycę z dziećmi ze świetlicy środowiskowej „Marzenie” TPD pn. „Integracja – sztuka tolerancji „ . Spotkanie wraz z warsztatami prowadzone były przez Rzecznika Praw Dziecka TPD w Nowym Sączu p. Barbarę Kalisz i p edukator diabetologiczną p Bronisławę Dolińską Garwol.